KANAPKI

Najbardziej smakowały mi te wyżebrane, czyli np. chleb ze smalcem z przydziału, przyniesione przez przyszywanego dziadka. Dziadek kładł kromkę na desce, smarował ją wolno i grubo. Prószył solą, kroił w półtoracentymetrowe paski i przecinając w poprzek uzyskiwał pajdkę pociętą w pyszne kwadraciki… Czekał, zerkając na mnie, czy już intensywnie przełykam ślinę. Przełykałem.

– Chcesz wnusiu?

Wbity na nóż pachnący sześcianik stawiał przed moim nosem prowokując mnie do otwarcia ust i maksymalnego zeza. Chłap. Podarek był już mój, a w kolejce czekał jeszcze pies z kotem. Na nic zdały się tłumaczenia rodziców, że dziadek nie ma pieniędzy i ten przydziałowy smalec powinien zostać w całości dla niego. Co miesiąc powtarzał się ten sam rytuał.

Na podsiedleckiej wsi wszystko smakowało bardziej – u wielodzietnej, niezbyt zamożnej, rodziny. Ciotka proponowała chleb z miodem, powidłami, albo ze śmietaną i z cukrem, mnie bardziej smakował chleb polany wodą i oprószony cukrem przez moich nie najbogatszych przyjaciół.

Kanapki do szkoły w specjalnej torebce śniadaniówce szykowała mi babka. Trafiały się nawet smakowite rogale z masłem. Pewnego razu zapodziałem taki skarb i wydało mi się, że stało się to w ciężarówce ojca kolegi, który podwoził nas kawałek. Brak rogala tak mnie pognębił, że w jego poszukiwaniu szwendałem się do zmroku i tylko cudem odszukało mnie rodzeństwo.

Konkretne kanapki pojawiały się na stole wraz z nowalijkami zebranymi w przydomowym inspekcie. Na kromkach białego pieczywa posmarowanych masłem uśmiechał się wiejski biały ser zmieszany ze szczypiorkiem, albo rzodkiewką.

W czasach intensywnych młodzieńczych spotkań towarzyskich przygotowywanie i jedzenie  kanapek było pretekstem do nowalijkowych flirtów. Po jednej z głośniejszych prywatek w moim domu, pyszne kanapki, finezyjnie komponowane na różnego rodzaju pieczywie z pumperniklem włącznie, przykleiły się do moich ukochanych płyt. Najwyraźniej  komuś spodobała się ich jazda na gapę w rytm rokowej muzyki pod ramieniem gramofonu. Winnych nie ustaliłem, choć miałem swoje typy…

W latach siedemdziesiątych, wieczorami, w sztabie Marynarki Wojennej w Ustce robiliśmy sobie tajne kolacyjki. Kiedy zgłosiłem się na ochotnika do zrobienia kanapek, jeden z Kaszubów jęknął:

– Znowu te warszawskie sznytki…

Poprosiłem o wyjaśnienie.

– No, pewnie kromki będziesz kroił na drobne i załadunek zasypywał w kostkę pokrojoną cebulą, zamiast po Bożemu zostawić pajdy w całości.

Miał rację, bo ja wolałem małą kanapkę na trzy kęsy od takiej na pięćdziesiąt…

W latach osiemdziesiątych swoim córkom szykowałem kanapki, których podobno koleżanki im zazdrościły. Nic dziwnego. Byłem kiedyś u kolegi w pracy gdy ten zrozpaczony stwierdził, że zapomniał swoim ośmioletnim synom dać do szkoły śniadanie…

– Trudno, sam zjem.

I wyciągnął z szarej, papierowej torebki najpierw kromkę chleba, potem dziesięciocentymetrowy kawałek kiełbasy…

Przypomniał mi się wtedy rosyjski dowcip, że najlepiej smakuje chleb posmarowany nożem.

 

Wydaje mi się, że kanapki zniknęły z naszych stołów. Ja czasami biorę kromkę chleba, smaruję smalcem, kroję w paski, przecinam w poprzek, nadziewam sześcianik na nóż i zanim zjem,  patrzę nań, jakbym sobie coś przypominał… Musi to dziwnie wyglądać, bo pies z kotem aż przysiadają z wpatrzonymi we mnie oczyma.

Pewnie robię zeza.